Bugün bir mail yolu ile elime geçen bu mektubu paylaşmadan edemedim.
17 Eylül 1933 tarihli bu mektupta ünlü fizikçi Albert Einstein'in Türk hükümetine, Nazi zulmü altında kalan bilim insanları ve doktorların ülkesine kabul etmesi için yazdığı satırları okuyabilirsiniz. 1933-1945 yılları arasında sadece kendi vatandaşlarına değil tüm Avrupa ve Dünyaya bir tehdit oluşturan baskıcı ve ırkçı Nazi Almanya'sının sonuçlar böyle olmuş işte.
Ufak bir ayrıntı daha; mektubu 9 Ekim 1933 tarihinde okuyan ve imzalayan kişi de dönemin Başbakanı İsmet İnönü. İmza karşılaştırması için buraya bakabilirsiniz.
Ufak ama önemli bir ayrıntı. İsmet İnönü bu başvuruyu reddetmiştir. Mektupta el yazısıyla düşülen notlarda da zaten başvurunun makbul görünmediğine dair ibareler var. Bu bakımdan biraz havada bir yazı olmuş.
ReplyDeletehttp://www.rifatbali.com/images/stories/dokumanlar/einstein_turkiyeye_kim_davet_etti.pdf
ReplyDeleteTürk musevileri konusunda en geniş tarih araştırmalarını yapan Rıfat Bali'nin yukardaki linkteki yazısı size ışık tutacaktır.
Her iki yorum için de teşekkürler.
ReplyDeleteİsmet İnönü bu başvuruyu reddetmiş olabilir. Ama bu başvurunun meşruyetini ortadan kaldırmaz ki. Kaldı ki Rıfat Bali'ye ait dökümanda da belirtildiği gibi o dönem bir çok yahudi kökenli bilim adamı ülkemize gelmiş ve çalışmalarını burada sürdürmüşlerdir.
Sonuç olarak benim altını çizmek istediğim konu; Almanya gibi bilim ve teknolojinin her şeyin üstünde tutulduğu bir ülkede bile siyasi iktidarların dengeleri ne kadar bozabildiği...
Saygılar.
Özür dilerim. Ben İsmet İnönünün imzasının gerçek olduğunu göstermek için verdiğiniz linkten sonra acaba durduk yere İnönü'nün reklamını mı yapmak istediniz diye düşünmüştüm bir an. Mesajınızla birlikte bunun böyle olmadığını anladım. Ancak yine de yanlış anlamış olsam bile yazınızın son paragrafı ile yazının içeriği uyumlu değil. Zira meselenin sonucunu bilen birisi sizin bu yazınızdan bak İnönü nasıl reddetmiş koskoca Einstein'i sonucunu çıkarabilir.Uyarım bu noktaya idi aslında.
ReplyDeleteKonu iyice dağıldı sanırım. "Ufak bir ayrıntı..." diye başlayan bir paragrafın yazının içeriği ile uyumlu olması gerekmez ki. Adı üstünde, bir ayrıntı bilgi veriyorum. Ayrıca İsmet İnönü'nün reklamanını yapmama gerek mi var? Benim gözümde İsmet İnönü, koskoca Einstein'dan daha koskocadır. Uyarınızı da anlamadım... Lütfen cevap verecekseniz e-mail adresimden devam edin. (yorgans@gmail.com)
ReplyDelete